Thơ Nguyễn Quang Khuê

Trong một buổi cà phê sáng, chúng tôi ngồi với anh Nguyễn Quang Khuê, một "Đại ca" trong mắt của nhiều người lớp trẻ bởi sức vóc cũng như tầm trí tuệ của con người đã ngoài bẩy mươi mùa xuân xanh ấy. Trong khói thuốc lá, anh đã đọc cho chúng tôi nghe một số bài thơ anh làm cách đây ít lâu, những bài thơ thật hay. 

Xin giới thiệu với bạn bè xa gần những bài thơ thật hay này của anh Nguyễn Quang Khuê.

Tự do

Cánh chim trong lồng tưởng nhớ trời xanh,

Mỏi cánh trời xanh mong về tổ ấm.

Giữa tổ ấm đối mặt với đói no bộn bề chuyện sống,

Chim lại mơ trời xanh tự do!

Này, tự do làm chi có bến bờ?

Khi dây nhợ trới trằng trong lòng ta dăng sẵn,

Oan cái lồng con sinh ra căm hờn muốn phá nó,

Thì cái lồng to trời xanh kia ta biết phá sao đây?

Quanh quẩn lo toan ngày tháng hao gầy,

Thấp thoáng trăm năm nỗi buồn vạn thưở.

Việc quái gì phải băn khoăn đi hay ở lồng với chả lồng,

Hãy trả tự do ngay cho những sợi dây trói trong lòng,

Ta sẽ được bay liệng giữa muôn nơi tức khắc!

Cày ruộng làm thơ làm dân làm vua gì mà chẳng được,

Trăm năm trong chớp mắt hay chớp mắt ngoài muôn năm?

Hoàng Xuân Hãn bàn chuyện đi sứ

Hoàng Yến Lưu
(Sưu tầm trên mạng)
Bắc đình thời nào cũng vậy từ Tần Thủy Hoàng, Hán Quang Vũ, Đường Thái Tông, Tống Thần Tông, Nguyên Thế Tổ, Minh Thành Tổ, Thanh Càn Long cho tới Mao Trạch Đông… đều lăm le xâm lăng Nam quốc nếu có cơ hội và khả năng. Lòng tham không đáy, thủ đoạn dã man của rợ Hồ (như cách nói của Trần Quang Khải: “cầm hồ Hàm tử quan”) đã khiến dân Việt lúc nào cũng phải cảnh tỉnh và mài sẵn long tuyền (như Đặng Dung từng nói: “Kỷ độ long tuyền đới nguyệt ma”) để trảm xâm lăng bảo vệ giang sơn Hồng Lạc.
Đối với cường địch, dân Nam vốn kiên cường và dũng cảm nhưng “bất đắc dĩ dụng quyền”. Lại vì hiếu hòa, trọng nhân ái như Nguyễn Trãi từng viết trong Bình Ngô đại cáo: “Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn. Đem chí nhân để thay cường bạo”, nên trước lúc giao tranh và sau khi thắng trận, ta vẫn thường sử dụng “lễ”, nghĩa là ngoại giao để thức tỉnh kẻ thù rằng nên sớm tỉnh ngộ, tránh thảm bại nếu xâm phạm đất của “nam đế” như Tướng quân Lý‎ Thư‎ờng Kiệt từng khuyến cáo bọn đồ tể từ Biện Kinh kéo sang ta: “nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”.
“Tiên lễ hậu binh”nên trong ngoại giao cần nhất vai trò của sứ giả. Hoàng Xuân Hãn trong tác phẩm Lý‎ Th‎ờng Kiệt kể chuyện sứ giả đại diện cho vua Lý‎ lא Đào Tông Nguyên theo lệnh vua nước ta, vào năm 1078 sang sứ Tống, mượn cớ cống voi nhưng chủ tâm đòi lại châu Quảng Nguyên, vốn đất ta mà bọn Quách Quỳ chiếm đoạt. Ta lấy lại được Quảng Nguyên nhờ có vua hiền, tôi giỏi, lại thêm sứ giả tài ba nên Tống Thần Tông biết khó nuốt châu quận của đất Việt phải cắn răng trả Quảng Nguyên cho phương Nam. Người sau mai mỉa vua tôi nhà Tống trong sự kiện ngoại giao này:

Nhân tham Giao chỉ tượng
Khước thất Quảng nguyên kim.
(Vì tham voi giao chỉ nên mất vàng Quảng Nguyên)

Hoàng Xuân Hãn luôn luôn ca tụng chính sách ngoại giao và bảo vệ giang sơn của tổ tiên chúng ta :

Mừng anh 50 tuổi Đảng

Nguyễn Hữu Động (Viết từ Mê-hi-cô)

Hôm ấy, máy bay tôi đến New York chậm hỏn một tiếng. Làm xong thủ tục xuất cảnh thì đā một giờ sáng. Anh và mấy anh em khác đứng chờ tôi ở cổng ra. Anh bỏ điếu thuốc đang hút, chào tôi và nói: "Thành phố này về khuya không an toàn lắm, và quan hệ với chủ nhà cũng khá phức tạp nên chúng tôi phải đưa cả một tiểu đội ra đón anh." Mười năm sau, khi tôi đến ở đấy, NY đā trở thành một trong những thành phố an toàn nhất thế giới.

Về đến  trung cư, tôi được xếp vào cùng buồng  với anh, không biết vì lý do tuổi tác (chúng tôi xấp xỉ tuổi nhau) hay vì lý do gì khác. Trong những năm ấy, bao trùm vẫn là chế độ bao cấp, từ ăn đến mặc. Mọi sinh hoạt đều phụ thuộc vào tiêu chuẩn. Riêng tôi thì rất dốt cái món này: cho ăn gì thì ăn nấy, cho ở đâu thì ở đấy, cho bao nhiêu tiền thi tiêu bấy nhiêu. Nói cho đúng, năm 1980, cán bộ ở NY được phát từ 1,50 cho đến 2đô la / ngày cũng tuỳ theo tiêu chuẩn, gọi là Daily Allowance Subsistence (Xin miễn dịch vì từ Subsistence này chính xác quá) Cơm ngày ba bữa ở cơ quan, cà fê, thuốc lá thì nhịn,  hoặc trong trường hợp tôi,  bà xã phụ cấp. Cán bộ đi công tác nước ngoài phải đến Bộ tài chính mượn giầy và côm lê, khi về phải trả lại. 

Lời kêu gọi 1 tháng Tư

Hãy biến hôm nay 1 tháng Tư thành ngày nói thật
Bởi quanh năm dối đã quá nhiều rồi
Thiên hạ thật thà nên cần một chút dối đùa chơi
Còn ta dối mãi rồi, không nên dối rồi lại dối.