Chuyện kể của một Đại sứ - Chương VIII

VIII- BÀI CÂY TRÚC XINH VÀ NGƯỜI TÙ CỦA KHMER ĐỎ

Đã từ lâu, Cựu hoàng Norodom Sihanouk và Hoàng Thái hậu Norodom Monineath Sihanouk nghỉ dưỡng và chữa bệnh tại Bắc kinh theo lời mời của Trung quốc. Hàng năm, mỗi khi về Campuchia vài ba tháng, Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu dành nhiều thời gian đi chùa làm lễ, thăm hỏi úy lạo và đi tặng quà phát chẩn cho người dân, nhất là ở những vùng có bão lụt.
Theo dõi trên vô tuyến truyền hình Campuchia, tôi thấy tình cảm của người dân đối với Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu vẫn là tình cảm chân thành và xùng kính. Tuy bận rộn như vậy nhưng Cựu hoàng Sihanouk và Hoàng Thái hậu vẫn thường mở tiệc tại đại sảnh của Hoàng cung để khoản đãi Đoàn ngoại giao ở Nông pênh. Trong nhiệm kỳ công tác của mình tại Campuchia, tôi đã tìm hiểu và được biết Cựu hoàng không chỉ là một nhà chính trị tài ba mà còn là người rất yêu văn học nghệ thuật, đã có nhiều sáng tác văn thơ và đặc biệt đã là tác giả của nhiều nhạc phẩm, rất giỏi trong các hoạt động ngoại giao văn hóa. Và tôi cũng đã ba lần được dự tiệc này của Cựu quốc vương, lần thứ ba là vào ngày 4 tháng  5 năm  2007.   

 Cựu vương Sihanouk thăm Việt Nam 23/6/2010

                                     

Các buổi chiêu đãi này của Cựu hoàng thường có mấy phần : đón khách, chúc rượu, ăn tiệc và múa hát. Cả ba lần dự tiệc thì lần nào tôi cũng thấy Cựu hoàng phụ trách phần văn nghệ rất náo nhiệt, một mình Ngài hát cả một phần của đêm, chủ yếu là những bài hát do chính Ngài sáng tác với phần đệm nhạc của dàn nhạc Hoàng gia do Hoàng tử Sirivuth chỉ huy, ông này chơi kèn sắc-xô-phôn rất hay. Một phần khác của chương trình là dàn nhạc và các ca sĩ trong đoàn văn công Hoàng gia trình tấu các bản nhạc của mỗi quốc gia có mặt trong buổi chiêu đãi. Chương trình này cũng rất vui, thường thì sau mỗi bài hát, các vị Đại sứ hoặc Đại biện đều lên tặng hoa cho nghệ sĩ vừa hát bài hát của nước mình và khi đi xuống lại có dịp để chúc rượu Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu. Tôi nhớ trong buổi chiêu đãi ngày 14 tháng 6 năm 2006, một nữ nghệ sĩ Campuchia đã hát rất hay bài  Nha trang Mùa thu để chào mừng Việt Nam. Cứ như thế chương trình nối tiếp nhau, kéo dài qua đêm, đến ba bốn giờ sáng là thường. Tôi nhận thấy cả Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu cùng với các thành viên khác trong Hoàng gia đã rất cởi mở làm cho khách luôn cảm thấy gần gũi và thoải mái, có rất nhiều cảm tình với chủ trong các buổi tiệc này, các tiết mục múa hát cung đình đặc sắc và đậm đà tính dân tộc đã phần nào giới thiệu được văn minh văn hóa Angkor. Chỉ có đồ ăn và thức uống đều là theo kiểu Pháp.

Lại nói về cuộc chiêu đãi lần thứ ba tôi được dự, trước đó khoảng hơn một tuần, một cán bộ lễ tân Hoàng cung đến Sứ quán xin bản nhạc Cây trúc xinh là bài dân ca Việt nam. Chúng tôi đoán ngay rằng hoặc là dàn nhạc Hoàng gia sẽ trình tấu bài này, hoặc có khi chính Cựu hoàng sẽ hát. Nghĩ như vậy nên tôi nói nhỏ với anh Nguyễn Văn Vụ, một cán bộ sứ quán đã từng công tác hàng chục năm ở Campuchia, rằng anh cũng nên ôn lại bài hát Cây trúc xinh đi, biết đâu lại cần đến…

Đi dự tiệc tối thường thì tôi mang theo bó hoa đẹp hoặc một món quà lưu niệm nho nhỏ của Việt Nam, thân quen nhiều thì mang theo chai Lúa mới. Tuy nhiên ở những đêm tiệc lớn như tiệc của Hoàng gia thì không làm như thế được mà tôi gửi trước một lẵng hoa to, đẹp, có gài thiếp của Đại sứ, đến khi đi chỉ cần đi tay không. Tôi để ý thấy cả ba lần làm như thế là cả ba lần lễ tân Hoàng cung đã rất khéo xếp các lẵng hoa này, để khi mình vừa vào tới cửa tiệc là đã thấy lẵng hoa của mình.

Vườn của Hoàng cung những đêm tiệc như thế được chiếu sáng rất đẹp, ánh sáng các màu lung linh được chiếu hắt lên các lùm cây và hoa làm cho người ta cảm thấy thực sự đang đi trong một vườn thượng uyển. Trên quãng đường từ cổng Hoàng cung vào sảnh tiệc đều có những người lính mặc đồ xưa bồng kiếm đứng chào. Các Đại sứ và phu nhân đến rất đúng giờ, đứng thành hàng đợi vào sảnh tiệc, chuyện trò rất vui vẻ. Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu đích thân đứng đón khách ngay cửa sảnh tiệc.

Tôi và vợ tôi tiến vào với một tâm trạng rất thoải mái vì trước đó đã hai lần được dự tiệc này và vào năm 2005 cũng đã được tiếp kiến riêng Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu. Cựu hoàng bắt tay chúng tôi, thân tình thăm hỏi sức khỏe và công việc. Riêng Hoàng Thái hậu lần nào gặp chúng tôi cũng đều nói mấy câu tiếng Việt, hỏi thăm có khỏe không, có bận rộn lắm không và có hay về Việt Nam không. Và lần nào bà cũng nói cám ơn chúng tôi đã gửi những lẵng hoa rất đẹp.Tôi nhớ hôm ấy tôi ngồi cùng bàn với vợ chồng Đại sứ Nga và Đại sứ Hàn quốc. Thực đơn, tất nhiên là thực đơn Pháp, cũng na ná như những lần trước, gồm có gan ngỗng là món khởi đầu (entrée), các món chính là súp kem măng tây, cá hồi, lườn chim câu và cuối cùng là bít-tết. Ấy là tôi dịch nôm na ra như thế chứ trong thực đơn toàn viết bằng tiếng Anh, phải chuyên môn mới dịch hết được. Còn rượu thì có ba loại : rượu trắng Angelier năm 2004, rượu đỏ Château de la Vielle Tour năm 2003 và champagne Moet&Chandon Brut. Đêm ấy, trong phần Sihanouk hát (Programme du Royal-Norodom Sihanouk’s singing), Cựu hoàng đã hát hơn 20 bài, mở đầu là bài hát trữ tình MONICA là bài Ngài đã sáng tác tặng cho Hoàng Thái hậu. Tôi nhận thấy Cựu hoàng trong buổi tiệc này tỏ ra rất khỏe. Mỗi vị khách đều đến chúc sức khỏe Ngài bằng một ly rượu và với ai Ngài cũng đều cạn chén. Ngài đơn ca hàng chục bài hát, nhiều bài hát bằng ba thứ tiếng Khmer, Anh, Pháp, chưa kể cùng múa những điệu dân ca Campuchia với khách. Trong suốt đêm tiệc Ngài không ra ngoài một lần nào trong khi có vị Đại sứ phải đứng lên đi ra tới ba lần.

Và thật đặc biệt, trong phần hát dành tặng đoàn ngoại giao, Cựu hoàng đã hát bài dân ca Cây trúc xinh đúng như chúng tôi dự đoán. Khi lời giới thiệu vừa dứt và tiếng nhạc mới nổi lên, mọi người đã vỗ tay rào rào, nhiều người ngước nhìn về phía Đại sứ Việt Nam đầy thiện cảm. Tuy nhiên, chắc vì Cựu hoàng mới tập nên bài hát có đôi chỗ sai nhịp. Thế là anh Nguyễn Văn Vụ nhanh nhẹn đi  vào trong cánh gà, lấy micro cùng hát theo, thoáng cái bài hát trở nên khỏe khoắn, bay bổng và vui tươi, khách dự tiệc lại vỗ tay rào rào tán thưởng. Tôi rút trên bàn tiệc ra một bông hoa hồng đỏ tươi đem lên tặng Cựu hoàng và nói lời biết ơn, Ngài vui vẻ hỏi tôi hát như thế có rõ lời không.

 Hôm ấy phải đến 2 giờ rưỡi sáng thì đêm tiệc mới kết thúc. Tôi láu lình rút kinh nghiệm từ những lần trước nên nói nhỏ với vợ tôi cùng đi trước lên gần chỗ Cựu hoàng và Hoàng Thái hậu để khi chào từ biệt thì mình chào trước, không phải đợi lần lượt hơi bị lâu. Quả nhiên tôi là người thứ hai được chào để ra về. Bắt tay tôi, Cựu hoàng lại một lần nữa hỏi tôi nghe bài Cây trúc xinh có rõ không, buổi tiệc có vui không. Sau đó, Ngài nói rằng Sihanouk rất biết ơn Việt Nam đã giúp đánh đuổi Khmer đỏ, nếu không có Việt Nam đánh đuổi Khmer đỏ thì làm sao có một người tù của Khmer đỏ là Sihanouk đứng hát cho các vị nghe ngày hôm nay. Ngài nhờ tôi chuyển tới lãnh đạo và nhân dân Việt Nam tình cảm biết ơn chân thành và những kỷ niệm với Việt Nam mà Ngài luôn gìn giữ. Tôi thật xúc động nghe Ngài nói ra những tình cảm ấy bằng một thứ tiếng Pháp rất rõ ràng và nói to như để mọi người cùng nghe. Tôi không biết biểu lộ tình cảm của mình như thế nào hơn là nắm chặt tay Ngài và nói cám ơn. Tôi quay nhìn thì thấy có Đại sứ Mỹ, đại sứ Nga và bà Đại sứ Trung quốc cũng đang đứng xúm quanh. Tôi thầm nghĩ chắc các vị này cũng đã nghe rất rõ những điều mà Cựu hoàng Sihanouk vừa nói. Đêm tiệc và những tình cảm ấy của vị Cựu Quốc vương Campuchia-người tù của Khmer đỏ- thật là một kỷ niệm không thể quên.