Tác giả : Pierre GAMARRA (1919-2009) : Nhà giáo, nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học Pháp, Nguyên Tổng biên tập « Europe », tạp chí văn học rất uy tín của Pháp. Ông đặc biệt nổi tiếng với thơ và truyện viết cho trẻ em.
Người dịch : Vũ Đức Tâm
Hằng năm, cứ đến dịp Noël, theo cơn gió lạnh cuối năm, lại ùa về trong tôi những kỉ niệm thật khó quên về cái lễ Noël xa xôi ấy bên những người bạn Pháp ở vùng Pyrénées, nơi mà lần đầu tiên trong đời tôi được trông thấy những bông tuyết bay bay mà cứ ngỡ là những bông hoa trắng ngần. Dãy núi tận cùng phía Tây Nam nước Pháp này cũng chính là bối cảnh của truyện ngắn « Một bông hồng » của Pierre Gamarra. « Một bông hồng » gợi nhớ kỉ niệm xưa hay ngược lại tôi cũng không rõ nữa, chỉ biết cả hai đều làm tôi bâng khuâng nhớ cảnh, nhớ người.
Rồi tôi liên tưởng đến « Một cành mai » trong hai câu cuối bài kệ của Mãn Giác Thiền sư : « Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận/Đình tiền tạc dạ nhất chi mai » mà hòa thượng Thích Thanh Từ dịch là : « Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết/Đêm qua-sân trước-một cành mai. »
Một bông hồng của nhà văn châu Âu, một cành mai của thiền sư châu Á không hẳn cùng nghĩa nhưng đều là những viên ngọc quí, lấp lánh trong cái thời buổi nhiễu nhương khi mà mọi giá trị hình như bị đảo lộn, khi mà chúng ta đã nhiều lần rung chuông báo động về sự vô cảm đã tràn lan…
VĐT
Ở cái làng lọt thỏm trong dãy Pyrénées nơi tôi dạy học hồi ấy, có một cậu bé sống với cha mẹ và chị trong một căn nhà hẻo lánh. Gia đình cậu không giầu, sống nhờ vào một vài mảnh đất và một con bò cái. Bố cậu bị thương trong một lần đi rừng lấy củi năm trước. Vết thương mãi không khỏi và tiền cứ cạn dần.
Cậu bé tên là Adrian, hồi ấy lên 7 tuổi. Đó là một đứa trẻ hiền lành và mơ mộng, người nhỏ nhắn với khuôn mặt thanh tú. Cậu bé có những búp tóc xõa sẫm màu và đôi mắt to đen có lúc tinh anh lấp lánh, có lúc tối sầm vì sầu muộn.
Noël đến gần. Gió bấc gầm rú dọc theo thung lũng, lay động dữ dội những cây thông mọc trên sườn đồi. Thế rồi, một sớm mai, tuyết trắng xóa – kỳ quan của thiên nhiên – bao phủ các ngọn núi và mái nhà. Con suối ở đầu làng mà người ta thường qua trên một chiếc cầu mộc mạc khẽ thổn thức dưới lớp tuyết dày.
Thế là trong mọi túp lều của cái làng nghèo nàn ấy, mặc dầu tiết trời giá lạnh và vô vàn nỗi lo âu, năm cũ sắp qua đi trong không khí dìu dịu mùi sô cô la và niềm hi vọng. Những hạt trắng như sữa của cây tầm gửi và những viên tròn màu hồng điều của cây nhựa ruồi làm nhà bếp lộng lẫy hẳn lên. Dưới kho củi, khúc gỗ sồi nặng nề có dây leo khô quấn chằng chịt đang chờ đợi đêm giao thừa đến.
Trong giờ ra chơi, tôi nghe thấy các em trai và gái bàn tán về những đồ chơi hấp dẫn mà các em nhìn thấy ở cửa hiệu dưới thị trấn : những ngôi sao vàng và tím, những chiếc ô tô máy, những con búp bê với nhiều bộ váy áo khác nhau, vườn thú và bầy cừu, những quả quýt và chà là óng ả…
Adrian không thường xuyên xuống phố nên cậu say sưa nghe các bạn nói. Thế rồi bọn trẻ thi nhau ao ước vì điều đó chẳng tốn kém gì. Nếu được chọn, tớ sẽ lấy gánh xiếc cùng với cái lều màu xanh và đỏ… Còn tớ, tớ sẽ lấy con búp bê đen mặc váy màu xanh lơ tuyệt đẹp.
Còn tớ, tớ sẽ lấy…, tớ sẽ lấy…
Một trong những buổi sáng như vậy, tôi đã khẽ đến bên Adrian rồi hỏi cậu bé :
- Thế còn em, Adrian, nếu được chọn, em sẽ lấy gì ?
Tôi đã nói nhanh và chắc chắn hơi ác ý một chút. Tuy hỏi em nhưng tôi cũng đã phỏng đoán món quà mà Adrian muốn có thể chỉ là đôi tất ngắn và một gói kẹo…
Nhưng Adrian hướng vầng trán về phía tôi và mỉm cười :
- Còn em, – cậu nói – em muốn có một bông hồng…
- Một bông hồng ư, Adrian ? Tại sao vậy ?
- Bởi vì vào dịp Noël, mọi thứ thường bị đóng băng. Cây hoa hồng trước cửa nhà em trơ trụi. Em muốn có một bông hồng…
- Ôi buồn cười thật, - một cô bé kêu lên - Một bông hồng ! Sao cậu lại không ước có một chiếc ô tô điều khiển từ xa hay một bộ đồ chơi xây dựng ? Hoặc một chiếc xe cứu hỏa loại to ?
- Có chứ, có chứ, tất nhiên là tớ cũng thích vậy. – Adrian nói. Nhưng trước hết tớ vẫn muốn có một bông hồng.
- Cậu không muốn có một bộ sưu tập ngự lâm pháo thủ ư ? – một cậu bé hỏi. Hoặc là một đoàn tàu hỏa chạy bằng điện có cả nhà ga ?
- Tất nhiên là có chứ. - Adrian trả lời. Nhưng trước hết tớ vẫn muốn có một bông hồng.
- Một bông hồng thật phải không ? – Tôi hỏi. Một bông hồng thật xinh xinh chứ gì ?
- Thưa thầy vâng ạ. Một bông hoa hồng dành cho lễ Noël. Sau đó rồi em mới muốn có những thứ khác.
Thời gian trôi mau. Buổi chiều đáng nhớ ấy đến gần. Buổi chiều cuối cùng trước kì nghỉ Noël, tôi đã kể một câu chuyện. Phòng học được trang trí bằng cây thông và mút. Cây nhựa ruồi và tầm gửi được treo giữa những tấm bản đồ địa lí và những đồ dùng giảng dạy khác. Bon trẻ ngồi nghe chuyện rất ngoan ngoãn, rồi sau đó mọi người cùng ăn bánh xèo do các bà mẹ làm.
Tôi vẫn nhớ buổi hoàng hôn xanh lơ và ẩm ướt ấy bên sườn núi. Ánh nắng cuối ngày nhuộm vàng các đỉnh núi tuyết phủ. Gió đã ngừng thổi. Trời dịu mát. Vào cuối buổi chiều, sương giá đã tan trên các triền núi. Ôi ! Thật huyền diệu… Bầu trời trở nên quang đãng. Một vầng trăng lạ kì vàng như nghệ lăn trên những rừng thông và rừng sồi giống như chiếc bánh xe bị long ra từ một cỗ xe thần kì.
 |
Trước khi tan học, điều ngạc nhiên đã xảy ra. Hai cô bé tiến đến gần Adrian. Tôi nghe thấy những tiếng thì thầm và cả những tiếng cười.
- Có chuyện gì vậy ? – Tôi hỏi.
- Aline và Berthe đã vẽ một cái gì đó ạ. – Một cậu bé ngồi hàng ghế đầu nói với tôi.
- Gì vậy ?
- Thưa thầy, đó là một bông hồng ạ. Một bông hồng mà Aline và Berthe đã vẽ để tặng Adrian ạ.
Đúng vậy, đó là một bông hồng, một bông hồng với cánh có đường viền quanh, một bông hồng mượt mà bằng giấy và thuốc nước. Nếu nhìn xa xa một chút, người ta có thể ngỡ như đó là một bông hồng thật sự, một bông hồng xinh tươi đặt trên giấy trắng.
- Tốt lắm. – Tôi nói. Em có thích bông hồng này không hả, Adrian ?
- Thưa thầy có ạ. – Adrian vừa trả lời vừa áp chặt bông hồng giấy vào ngực.
Đêm dần buông. Các ô cửa kính hắt ánh sáng dìu dịu. Xa xa, tuyết lấp lánh, lấp lánh. Tôi tiễn các em đến tận hàng rào sân trường, rồi lắng nghe tiếng bọn trẻ tan dần trên các nẻo đường làng.
Tiết trời ấm áp kéo dài. Tuyết đã tan. Một cơn gió ấm từ Tây Ban Nha thổi tới hình như mang theo hương vị ô liu, mật, hạnh nhân và của những trái lựu. Buổi sớm Noël, bầu trời xanh lơ. Điều này đôi lúc vẫn xảy ra. Gió nồm nam xua tan sương giá. Tiết xuân êm dịu trở về giữa mùa đông lạnh lẽo.
Vào cuối buổi sáng, có ai đến gõ cửa trường học. Tôi ra mở cửa. Thì ra đó là Adrian.
- Chào em, Adrian, ôi, không thể thế được !
- Dạ thưa thầy, được chứ ạ…
Cậu bé đang cầm trong tay một bông hồng, một bông hồng xinh xắn vừa chớm nở.
- Em hái nó từ cây hoa hồng nhà em đấy. Sáng nay nó đã nở hoa…
- Điều đó không thể tin được, Adrian. Họa hoằn lắm mới xảy ra mà thôi.
- Dạ thưa thầy, được chứ ạ. Bố em bảo rằng vì cây hoa này được che chắn tốt.
- Để thầy nhìn kĩ hơn xem nào.
 |
Tôi cầm bông hoa. Đó là một bông hồng thực sự, mà lại còn rất tươi nữa kia, một nụ hồng nở trong tiết trời lạnh giá tháng mười hai.
- Nó trông giống như…
- Giống như cái gì cơ, Adrian ?
- Giống như bông hoa mà Aline và Berthe đã vẽ cho em ạ.
Tôi liền reo lên :
- Chính là bông hoa ấy đấy, Adrian ạ, vẫn chỉ là một bông mà thôi. Một bông hoa thật còn bông kia bằng giấy, nhưng bông hoa bằng giấy đã trở thành hoa thật vì hai bạn gái của em đã vẽ nó bằng tất cả tấm lòng mình.
Tôi nhìn thấy cậu bé trên con đường nhỏ về nhà. Cậu cầm trong tay một bông hồng, vừa đi vừa nhảy chân sáo trong nắng tháng tư.
*********************
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét