Nhà báo, dịch giả Truyện Kiều, người Bạn tâm huyết của Việt Nam đã qua đời ở tuổi 97

Trần Ngọc Quyên
Nguyên Tham tán Công sứ Đại sứ quán VN tại CHLB Đức

Franz Faber, nhà báo đầu tiên của CHDC Đức sang VN ngay sau chiến thắng Điện Biên Phủ, sau chuyến thăm ĐBP ông còn được Bác Hồ cho tháp tùng Bác đi thăm mọt số vùng nông thôn VN, về nước ông đã viết quyển ký “Sông Cái rực hồng”, ghi lại những ấn tượng sâu sắc của ông về chuyến đi này. Sau đó Franz Faber được cử làm Đại diện của báo “Nước Đức mới” (của Đảng XHCNTN Đức) và TTX ADN của CHDC Đức hai khóa (tổng cộng 6-7 năm) trong thời gian Mỹ ném bom miền Bắc ác liệt nhât.

Thấy hai vợ chồng Franz Faber đều yêu  văn học và quan tâm đến văn học VN (đã dịch thơ Nguyễn Trãi...), Bác Hồ đã tặng vợ chồng Franz Faber quyển Truyện Kiều (tiếng Việt) và bản dịch tiếng Pháp (xuất bản 1951) và khích lệ hai người dịch Truyện Kiều ra tiếng Đức, Bác Hồ còn khuyên hai người nên tham khảo cả bản chữ Nôm và gợi ý nên dịch như thế nào... Hai vợ chồng ông đã bỏ ra 7 năm vừa nghiên cứu Truyện Kiều vừa học tiếng Việt để có thể dịch Truyện Kiều từ tiếng Việt như Bác Hồ gợi ý.

Cúc ơi-Hà ơi !

Nhân kỷ niệm 40 năm ngày hy sinh của Mười cô gái Đồng Lộc (24/07/1968) và 61 năm Ngày Thương binh liệt sĩ (27/07/1947 – 27/07/2008), Lều văn xin giới thiệu với bạn bè hai bài thơ thật cảm động, bài "Cúc ơi" của Yến Thanh và bài "Hà ơi" của Bùi Quang Thanh,

CÚC ƠI...
  Tiểu đội đã về xếp một hàng ngang

Cúc ơi! Em ở đâu không về tập hợp

Chín bạn đã quây quần đủ mặt:

Nhỏ - Xuân – Hà – Hường – Hợi – Rạng – Xuân – Xanh

A trưởng Võ Thị Tần điểm danh

Chỉ thiếu mình em

(Chín bỏ làm mười răng được!)

Bọn anh đã bới tìm vẹt cuốc

Đất sâu bao nhiêu bọn anh không cần

Chỉ sợ em đau nên lát cuốc chùng

Cúc ơi! Em ở đâu

Ông Vũ Khoan trả lời Thời báo Kinh tế : "Làm sao dân yên và vào cuộc".

Ngày 19 tháng 7 ông Vũ Khoan đã có bài trả lời phỏng vấn Thời báo Kinh tế. Lều Văn xin đưa lại toàn văn bài trả lời này.

1/Xin ông điểm qua vài nét chấm phá về kinh tế Việt Nam?

Theo cảm nhận của tôi thì hiện nay nền kinh tế nước ta cùng một lúc đối mặt với ba loại vấn đề: về ngắn hạn (nói là ngắn hạn nhưng cũng đã trên dưới 6 năm rồi) là kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, lấy lại đà tăng trưởng; về trung hạn là làm sao để 7 năm nữa, tức là tới 2020 nước ta về cơ bản trở thành nước công nghiệp và về dài hạn là tái cấu trúc nền kinh tế, chuyển đổi mô hình phát triển.

Ba vấn đề đó đều phức tạp và lồng ghép nhau, tác động qua lại lẫn nhau, cái này là tiền đề cho cái kia. Về lý thuyết thì như vậy nhưng làm thế nào để cùng một lúc giải quyết cả ba vấn đề là chuyện không dễ chút nào, nhất là trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới còn ẩn chứa biết bao điều bất trắc.

Đâu rồi chiếc lá đầu tiên !

Sáng qua ngồi cà phê với các bạn cùng lớp cũ thời phổ thông là Đỗ Nam và Nguyễn Vĩnh, nhắc lại bao khuôn mặt, bao vui buồn tuổi thơ dưới cùng một mái trường. Như thế đã nhớ rồi, chiều về lại đọc lại bài thơ "Chiếc lá đầu tiên" của Hoàng Nhuận Cầm, lại càng nhớ đến quay quắt.
Xin chép lại bài thơ rất hay này của Hoàng Nhuận Cầm ra đây để cùng chia sẻ với nhau nỗi nhớ một thời "tình yêu học trò".


                                 Em thấy không, tất cả đã xa rồi

                         Trong hơi thở của thời gian rất khẽ

                         Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế

                         Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say.

                         Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay

                         Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước

                         Con ve tiên tri vô tâm báo trước

                         Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu.

“LA PRÉSENCE INDÉFINISSABLE”: CÂU TIẾNG PHÁP KHÓ DỊCH (Nhà báo Sác-lơ Phuốc-ni-ô kể chuyện về Bác Hồ)

     Thăng Sắc  
 
         Khi công tác tại Pháp, tôi thường có dịp gặp gỡ và chuyện trò với nhà báo, nhà sử học đồng thời là Chủ tịch Hội hữu nghị Pháp-Việt, ông Sác-lơ Phuốc-ni-ô.

 Một lần vào mùa đông năm 1997, tôi hẹn ông ở tiệm cà phê Lơ Sác-đông trên đại lộ Ếch-den-man gần Sứ quán. Đây là một tiệm bình dân theo kiểu Pa-ri, nghĩa là gọi một tách cà phê thì ta có thể ngồi nhâm nhi suốt buổi sáng, đọc sách, làm bài tập, tán gẫu với bạn đến trưa, muốn thì làm thêm cái bánh mỳ kẹp dăm-bông rồi ngồi qua đến chiều luôn. Ở những tiệm cà phê này bao giờ cũng có không khí ấm cúng đặc biệt, huống chi lại có bạn, mà người bạn ấy lại là Sác-lơ (gọi ông Sác-lơ Phuốc-ni-ô một cách thân mật). Tôi mừng vì thấy ông khỏe, tóc bạc trắng như tuyết, da mặt đỏ au, nói theo kiểu của ta là rất nhuận sắc và phong độ. Ngoài kia tuyết đang rơi, rét như thế mà ông không đội mũ. Người Pa-ri ít đội mũ, chỉ khoác áo măng tô và quấn khăn phu-la.

Nhớ một lần tổ chức tuần văn hóa ở Campuchia

Nguyễn Văn Vụ
Nguyên Tham tán chính trị Đại sứ quán Việt Nam tại Campuchia

Nói đến ngoại  giao văn hóa tôi lại nhớ đến lần thứ nhất tổ chức Tuần văn hóa Việt Nam tại Campuchia năm 2006. Năm ấy Sứ quán đã báo cáo đề xuất với Lãnh đạo Bộ xin tổ chức “Tuần Văn hóa Việt Nam ở Campuchia”, một hoạt động mà trước đây chưa được ai đề xuất. Không ngờ ý kiến đề xuất đó được Bộ Ngoại giao nhanh chóng trả lời đồng ý để Sứ quán ta ở Campuchia phối hợp với bạn Campuchia và Bộ Văn hóa Thông tin Tuyên truyền nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch của Việt Nam tổ chức “Tuần Văn hóa Việt Nam ở Campuchia” và yêu cầu phải đảm an toàn, thành công tốt đẹp.

THÔNG TIN-BÁO CHÍ Ở NƯỚC NGOÀI

Hồ Thể Lan

N

ói đến công tác tuyên truyền báo chí không thể không kể đến hoạt động này tại cơ quan đại diện (CQĐD) ở nước ngoài. Đây là công việc mà tôi đã trực tiếp tham gia trong các nhiệm kỳ công tác tại ĐSQ nước ta ở Liên Xô cũ và ngay khi công tác ở Vụ TT-BC. Phụ trách công tác báo chí ở CQĐD phải lo cả “đầu vào” lẫn “đầu ra”. “Đầu vào” nói ở đây là thu tập thông tin về nước sở tại và cả thông tin quốc tế để báo cáo Đại sứ và điểm tin báo cáo về nước. Thú thật là chủ yếu chúng tôi thu tập “thông tin chết”, nghĩa là thông qua báo chí, tin tức nước sở tại chứ không có điều kiện thu tập “thông tin sống”, tức là qua các cuộc thăm thú, tiếp xúc với bên ngoài. Nguyên do thì có nhiều song cái chính là “cái khó bó cái khôn”, muốn đi cũng chẳng có kinh phí, muốn la cà, đãi đằng để “moi tin” cũng chẳng lấy đâu ra tiền, đó là chưa kể những quy định ngặt nghèo về tiếp xúc sinh ra tâm lý “an phận thủ thường”. Nói vậy thôi chứ việc điểm tin hàng ngày, thông tin hàng tuần cho Đại sứ và cán bộ trong cơ quan cũng rất có ích vì nhiều người, nhất là các bộ phận quản lý lưu học sinh, lao động có biết ngoại ngữ đâu mà không biết tin tức thì làm sao “quản lý, giáo dục” học sinh, lao động được! Đó là chưa kể người Việt Nam ta có máu xính theo dõi tin tức, nghe thời sự. Trong các vị đại sứ, người để lại cho tôi nhiều ấn tượng nhất là ông Nguyễn Văn Kỉnh. Ông là một tri thức, giỏi tiếng Pháp, từng là ủy viên Trung ương Cục miền Nam và là ủy viên Trung ương Đảng lâu năm, ra Bắc có thời là Phó Ban tuyên giáo TW, tính tình rất hiền lành, ít nói nhưng suốt ngày đọc tin tức, sách báo. Khi nghe tin ông thường nhắm mắt, có lần tôi tưởng ông ngủ gật bèn khẽ khàng đi ra khỏi phòng, khi ra tới cửa bỗng nghe ông hỏi: đã xong đâu mà Thể Lan đi? Ông còn mắc một “bệnh trầm kha” nữa là rất đam mê quốc tế ngữ Et-xpê-ran-tô, chẳng thế mà trong một thời gian dài ông là Chủ tịch Hội quốc tế ngữ. Ông là con người hết mực nhân từ, nhiều khi để dành kẹo sô-cô-la cho tôi và Xuân Phương - người bạn gái thân thiết của tôi, mẹ của Thứ trưởng Ngại giao Phương Nga ngày nay; có lần nhận được tiền nhuận bút ông còn chia cho tôi.

« SỨ GIẢ VĂN HÓA VIỆT TẠI MIDI-PYRENEES» ĐÃ ĐI XA

Vũ Đức Tâm

Bà Andrée  Nguyễn, nguyên Chủ tịch Hội Essor Vietnam, Chủ Galerie Jardin Ánh Tuyết tại Toulouse qua đời ngày 1/6/2013. Sinh thời, người con dâu Việt này đã tích cực quảng bá văn hóa Việt Nam tại Pháp và hoạt động hết mình trợ giúp Việt Nam ở hầu khắp các tỉnh, thành  nước ta. Nhân một tháng tròn ngày bà đi xa, tôi viết những dòng này tưởng nhớ về bà, người đã hợp tác rất chặt chẽ và hiệu quả với chúng tôi trong các hoạt động tại vùng Midi-Pyrénées những năm 2004-2007.
 Nhận được điện của chị Nguyễn Bích Huệ, Tham tán Công sứ Đại sứ quán ta tại Pháp về sự ra đi đột ngột của bà Andrée Nguyễn vào tối 1/6, tôi vô cùng bất ngờ. Cách đó vài ngày bà còn gọi điện rủ tôi phối hợp với bà thực hiện một cuộc nói chuyện về Việt Nam cho các bạn Pháp nhân Năm chéo Việt-Pháp 2014. Giọng bà còn rất khỏe và còn đùa bảo tôi hãy « ra khỏi tháp ngà » làm chuyến trở lại « Mẫu quốc » (Vì có lần tôi bảo bà với tôi là đồng hương vì các bậc cha chú của tôi thuộc lòng câu « Nos ancêtres sont les Gaulois » (Tổ tiên chúng ta là người xứ Gaule). Thế mà…

VỤ THÔNG TIN BÁO CHÍ VÀ NHỮNG CHUYẾN ĐI

Nhiều bạn trẻ do chưa tìm được cuốn "Chuyện nghề chuyện nghiệp ngoại giao" nên có gợi ý với Lều văn có thể giới thiệu lên mạng. Đáp ứng gợi ý này đồng thời cũng để giới thiệu cuốn sách được rộng rãi hơn với bạn đọc, Lều văn xin giới thiệu dần trong chuyên mục Kể chuyện ngoại giao. Xin bắt đầu bằng câu chuyện "VỤ THÔNG TIN BÁO CHÍ VÀ NHỮNG CHUYẾN ĐI" của một tác giả nữ rất nổi tiếng, bà Hồ Thể Lan.(Bà Hồ Thể Lan vào ngành Ngoại giao từ năm 1958, 27 năm công tác tại Vụ Thông tin Báo chí, nguyên là Vụ trưởng Vụ Thông tin Báo chí, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao từ 1987 đến 1996.)

Cuối năm 1967 tôi được chuyển từ Trường Cán bộ Ngoại giao (bây giờ là Học viện Ngoại giao) về Bộ Ngoại giao, được phân công về Vụ Thông tin Báo chí (TT-BC). Lúc này Mỹ đang tăng cường leo thang đánh phá miền Bắc, máy bay Mỹ liên tục ném bom, bắn phá nhiều tỉnh thành, gây ra biết bao tội ác đối với người dân thường. Cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ đã vấp phải sự chống trả quyết liệt của người dân miền Bắc trong khi người dân miền Nam liên tục tiến công giành thắng lợi trong cuộc chiến đấu “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”. Trong tôi không bao giờ phai mờ ký ức về ba trận bom “đáng nhớ” của không quân Mỹ. Ngày 5/8/1964 gia đình tôi đang ở Sầm sơn, Thanh Hóa bỗng thấy mấy chiếc máy bay phản lực xé không gian vút qua bầu trời cứ tưởng là máy bay ta. Ngờ đâu đó là máy bay Mỹ lần đầu tiên ném bom bắn phá miền Bắc nước ta, mở đầu cho “chiến tranh phá hoại” miền Bắc. Lần thứ hai là năm 1967, đang ở nhà thì thấy còi báo động trên nóc Nhà hát lớn rú lên, hàng đoàn máy bay Mỹ xà xuống ném bom, bắn phá Hà Nội, đứng trên gác hai chúng tôi thấy rõ đụn khói đen đùn lên bên Gia lâm, sau mới biết đó là Kho dầu Đức giang, đánh dấu việc Mỹ leo thang trực tiếp đánh phá thủ đô Hà Nội. Và lần thứ ba là 12 ngày đêm tháng 12/1972 máy bay chiến lược B-52 tập kích Hà Nội. Lúc đó tôi ôm con trai nhỏ vào lòng và cháu gái lớn nép sát vào người tôi, ngồi dưới hầm mà thấy đất rung lên từng hồi, tiếng máy bay ù ù như cối xay lúa cứ tưởng khó qua khỏi, không biết có gặp lại chồng đang đi công tác xa không? Tôi không thể nào tả lại bằng lời cảm xúc ghê rợn và uất ức trào dâng lúc ấy trước những tội ác man rợ đối với dân ta. Đó là ba cái “mốc nổi bật” đánh dấu ba thời kỳ vậy thôi chứ suốt những năm tháng ấy đạn bom vang rền, do đó công việc của tôi ở Vụ TT-BC chủ yếu gắn với việc vạch trần tội ác chiến tranh của Mỹ, giới thiệu cuộc chiến đầu ngoan cường của quân dân ở cả hai miền Nam - Bắc cũng như lập trường ngoại giao của ta. Nếu trên thế giới có khái niệm “phóng viên chiến trường” thì cũng có thể gọi hoạt động của chúng tôi trong những năm tháng đó là “TT-BC chiến đấu”.

Lời bạch của nhóm tác giả "Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao".

Sau khi ra mắt cuốn sách “Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao”, các tác giả đã nhận được rất nhiều lời động viên, khuyến khích của bạn đọc gần xa. Bên cạnh nhiều lời khen ngợi, bạn đọc cũng đã giúp phát hiện ra một số sai sót trong khi in ấn như một số lỗi chính tả, lỗi đánh máy…, gợi ý là số lượng in 1000 cuốn là ít và cần có một số ảnh mầu cho đẹp…

Tiếp thu gợi ý của nhiều bạn đọc, Công ty sách Bắc Hà hiện đang in thêm “Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao”, có sửa chữa những lỗi đã được phát hiện, ảnh của nhóm tác giả sẽ được in lại thành ảnh mầu, sách nhẹ và đẹp hơn.

          Nhóm tác giả xin thưa lại với bạn đọc như trên, thành thật xin lỗi  bạn đọc về một số lỗi tuy nhỏ nhưng không đáng có trong lần in ấn đầu, chân thành cám ơn sự ủng hộ nhiệt tình và quý báu mà bạn đọc đã dành cho cuốn sách.